Sự xuất hiện gần đây của ChatGPT với khả năng ngôn ngữ nâng cao tương tác với con người có thể sớm trở thành giải pháp thay thế mang tính cách mạng, tiết lộ các vấn đề sức khỏe tâm thần bí mật nhất của bạn cho các nhà trị liệu.
TechNewsWorld gần đây đã khảo sát hàng chục chuyên gia sức khỏe tâm thần và nhà phát triển các dự án chatbot trí tuệ nhân tạo. Một số người được hỏi phủ nhận độ tin cậy của các công cụ AI khi thay thế bác sĩ trị liệu. Những người khác tin tưởng tiềm năng các thuật toán cải tiến trong tương lai kết hợp với phương pháp hiện tại sẽ tạo nên kết quả đáng kinh ngạc.
CHATGPT LÀ GÌ?
ChatGPT đã đạt 100 triệu người dùng hoạt động vào tháng 1/2023, trở thành ứng dụng tiêu dùng phát triển nhanh nhất trong lịch sử. Được OpenAI ra mắt vào tháng 11/2022 dưới dạng nguyên mẫu, kể từ đó, sản phẩm đã trở nên phổ biến và được tích hợp vào nhiều ứng dụng liên quan đến ngôn ngữ cũng như mã hóa máy tính.
ChatGPT là viết tắt của Chat Generative Pre-trained Transformer. Đây là một chatbot được xây dựng trên mô hình ngôn ngữ lớn GPT của OpenAI. Sự phổ biến của ChatGPT là nhờ vào khả năng cung cấp câu trả lời chi tiết và rõ ràng trên nhiều lĩnh vực kiến thức.
Theo bà Carolina Estevez, nhà tâm lý học lâm sàng tại Infinite Recovery, một số trang web sức khỏe tâm thần đang sử dụng chatbot để đặt lịch hẹn, trả lời câu hỏi thường gặp về các dịch vụ, chính sách và lưu trữ dữ liệu khách hàng.
Tuy nhiên, chúng không được sử dụng cho việc trị liệu vì công nghệ không đủ tinh vi để nắm bắt các sắc thái cần thiết. “Công cụ này không thể đưa ra lời khuyên hợp lý, xác định hay chẩn đoán chính xác cảm xúc của một người”, bà Estevez nói với TechNewsWorld.
TỪ CHATBOT ĐẾN TRỊ LIỆU KỸ THUẬT SỐ
Rõ ràng, ChatGPT không phải được phát triển dành riêng cho các dịch vụ sức khỏe tâm thần. Đây là một mô hình ngôn ngữ dựa trên AI không có khả năng cung cấp liệu pháp sức khỏe tâm thần, ông Ryan Faber, nhà sáng lập Copymatic – nền tảng được hỗ trợ bởi AI để tạo quảng cáo kỹ thuật số, trang web hoặc nội dung blog, cảnh báo.
Với 8 năm kinh nghiệm trong ngành cùng với sự tò mò về tiềm năng của chatbot, ông đã theo đuổi công nghệ tiên tiến này và thành lập công ty của mình. Nhưng sử dụng ChatGPT để tạo nội dung bằng văn bản là một chuyện, sử dụng nó để cung cấp liệu pháp sức khỏe tâm thần lại là chuyện hoàn toàn khác.
“Sẽ khó khăn hơn rất nhiều nếu muốn xây dựng mối quan hệ bền chặt với nhà trị liệu khi giao tiếp qua màn hình. Hơn nữa, liệu pháp trực tuyến có thể không phù hợp với những người có vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng hoặc những người cần điều trị chuyên sâu”, ông Faber nói với TechNewsWorld.
Ông Ramiro Somosierra, nhà sáng lập kiêm biên tập viên của Tạp chí âm nhạc trực tuyến GearAficionado, tự nhận là người sử dụng ChatGPT nhiều trong các hoạt động xuất bản hàng ngày. “Tôi không tin ChatGPT là một sự thay thế tốt cho việc trị liệu”, ông Somosierra khẳng định, “Tôi sẽ không để sức khỏe tâm thần của mình rơi vào tay thuật toán không hoàn hảo như ChatGPT”.
GIỚI HẠN CỦA AI
Ông Talin Banbassadian, Giám đốc, Trưởng nhóm công nghệ tại Công ty Dịch vụ Chuyên nghiệp Toàn cầu Vaco, đồng ý rằng trị liệu trực tuyến đã được chứng minh là có hiệu quả khi tiếp cận được nhiều người hơn và dễ dàng giao tiếp. Khi dân số không ngừng tăng lên và nhiều ngành công nghiệp tiếp tục chuyển hướng sang các phương pháp ảo để tiếp cận nhóm khách hàng tiềm năng, trị liệu trực tuyến sẽ ngày càng được áp dụng rộng rãi hơn.
“Đã có sự gia tăng các trường hợp sức khỏe tâm thần khi đại dịch xảy ra, tôi tin rằng hình thức trị liệu trực tuyến sẽ tiếp tục phát triển hơn nữa trong tương lai”, vị chuyên gia nhận định.
Hơn hết, cần chú trọng bản địa hóa công cụ này dựa trên các sắc thái văn hóa. Những gì được cho là hiệu quả ở phương Tây có thể sẽ không hiệu quả ở nơi khác, ông Atul Bhave, Phó Chủ tịch Cấp cao về Dịch vụ Quản lý của Vaco, cảnh báo. “Đây là một lĩnh vực thách thức đối với tất cả các doanh nghiệp tham gia vào việc mở rộng dịch vụ hỗ trợ bởi AI. Nó vẫn là một thách thức, nhưng nếu vượt qua sẽ tạo ra khá nhiều lợi ích”.
Ông cũng đồng ý rằng ChatGPT đang gặp rắc rối với độ chính xác về nội dung. “Còn quá sớm để mong đợi sự đồng cảm ở cấp độ con người từ bot”.
KỲ VỌNG GÌ Ở AI?
Vào tháng 1/2023, đồng sáng lập nền tảng sức khỏe hành vi Koko, ông Robert Morris, đã thông báo trên Twitter rằng trang web của mình đã hỗ trợ sức khỏe tâm thần cho khoảng 4.000 người sử dụng ChatGPT-3 trong một thử nghiệm.
Một số nhà phát triển phần mềm đã bày tỏ lo ngại về sự phù hợp và khả năng thay thế các nhà trị liệu của ChatGPT. Ví dụ, chủ sở hữu Love2Dev, ông Chris Love, đã thực hiện một số dự án liên quan đến sức khỏe tâm thần với ChatGPT.
“Đây là một mô hình ngôn ngữ chung và không chuyên về trị liệu, cũng không được đào tạo để đáp ứng nhu cầu trị liệu. Nếu bạn yêu cầu công cụ hỗ trợ nghiên cứu chung trong lĩnh vực này, nó có thể giúp bạn với các nguồn lực và kiến thức sẵn có”, ông nói với TechNewsWorld.
Ông đánh giá cao tiềm năng phục vụ sức khỏe tinh thần mà ChatGPT có thể cung cấp. Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu giới hạn ở đâu, ông đề nghị.
“Tôi chỉ yêu thích các mô hình AI vì chúng giúp xử lý các công việc tẻ nhạt trên màn hình máy tính. Bằng cách đó, các chuyên gia có thể tập trung chăm sóc cho các trường hợp nghiêm trọng hơn”, vị chuyên gia nói thêm, “ChatGPT không phải là một nhà trị liệu”.
TRỊ LIỆU TRỰC TUYẾN VÀ CHATBOT
Chatbot hiện là một công cụ trị liệu sức khỏe tâm thần theo hai cách chính, bà Flora Sadri-Azarbayejani, Giám đốc y tế tại Psyclarity Health, một cơ sở điều trị nghiện ở khu vực Boston, cho biết. “Chatbot có thể hỗ trợ chăm sóc tự động theo yêu cầu bằng cách cung cấp thông tin về các chủ đề sức khỏe tâm thần, đề xuất thay đổi lối sống để cải thiện sức khỏe hoặc cung cấp các chiến lược để kiểm soát căng thẳng”, bà Sadri-Azarbayejani nói.
Những loại chatbot này có thể trở thành giải pháp hiệu quả cung cấp hỗ trợ và hướng dẫn bổ sung cho những người đã được điều trị hoặc những bệnh nhân không thể tiếp cận các dịch vụ trị liệu truyền thống.
“Tuy nhiên liệu pháp về cơ bản là kết nối và thấu hiểu bệnh nhân nên khả năng của chatbot vẫn còn khá hạn chế”, bà nói, “Mặc dù các nền tảng như ChatGPT có thể nhớ thông tin từ các cuộc trò chuyện trước đó, nhưng chúng vẫn không thể cung cấp mức độ chăm sóc chất lượng cao được cá nhân hóa như một nhà trị liệu chuyên nghiệp đang làm”.